‘De omweg als de rechte lijn niet meer werkt’. Dat is waar het om draait in het sociale innovatielab-in-wording ‘Voor De Oogst Van Morgen’. Dit lab voor sociale innovatie in de natuur-, voedsel- en landbouwsystemen, is een aanrader voor iedereen die de wereld een stukje beter wil maken op deze gebieden. Gedurende 18 maanden gaat een groep van circa 90 mensen aan de slag met systeemveranderingen, klein en groot. Een grote eer dat ik de aftrap, de driedaagse en de terugkomdag grafisch mocht vastleggen.
Op initiatief van Overlegorgaan Infrastructuur en Milieu | OIM, Commonland en Presencing Institute start in november 2018 het lab dat mensen bij elkaar brengt die al bezig zijn met of kansen zien voor transformatie. Tijdens de aftrap in de Verkadefabriek al een mooi voorproefje gekregen van wat er te gebeuren staat. Gedurende de bijeenkomst legde ik visueel vast wat er gebeurde. Connecties werden gelegd, enthousiasme werd uitgesproken. Vragen waren er ook: wat levert het lab op? Wat vraagt het van mij/ons? Een begrijpelijk en pittige vraag tegelijk: je wil gezamenlijk systemen op zijn kop zetten. Kun je dan van te voren antwoord geven op wat het precieze resultaat gaat zijn?
Voor de pioniers, voor die mensen die het aandurfden om zonder scherp eindresultaat aan de slag te gaan, was het in november zover. Na maanden voorbereiding kwamen de afgelopen drie dagen 90 mensen uit de natuur-, landbouw- en voedselsector bij elkaar om samen te leren en te werken aan een duurzame transitie. Een transitie die al volop gaande is en veel toekomstgerichte initiatieven kent maar die wel wat ‘ruggensteun’ kan gebruiken. Want wat dit lab zo bijzonder maakt: een groot deel van het systeem was in de ruimte. Van boer tot consument, van retail tot overheid. Dat maakt het ook meteen tot een uitdaging: perspectieven en belangen verschillen. Maar een gezamenlijk gevoel van ‘zo kan het niet’, dat maakte dat we bij elkaar kwamen. In deze drie dagen is een bodem gelegd voor de toekomst: begrip krijgen voor ieders perspectief en bouwen aan onderlinge relaties om elkaar makkelijker te kunnen vinden. Dat is geslaagd: wat een diepgang in de groep! Dit bijzondere proces mocht ik gedurende drie dagen op meer dan vier meter papier visualiseren. Presencing Institute maakte op een site een impressie van de dagen.
In januari 2019 kwam iedereen weer bij elkaar: een terugkomdag waar verhalen,
ervaringen en de ‘oogst’ dan toe werd gedeeld. Kwaliteit van aandacht maakt verandering: het elkaar weer ontmoeten na drie intensieve dagen in Heeze in november, bracht herkenning, blijdschap en hier en daar ook verwarring. Want veranderen gaat niet zonder ‘pijn’. Comfortabel worden met oncomfortabel zijn: dat was wel een onderliggende les van deze dag. Het mogen adresseren en bespreekbaar maken in deze groep pioniers maakt dit een krachtig samenzijn. Van initiëren en samen verkennen wat er speelt, gaat de groep nu ‘verder zakken in de U’ door dialooginterviews en leerreizen af te leggen.
Dank Simoon Fransen, Femke van Bree, Wibo Koole, Dieter Van den Broeck, Victoria Dekker, Gertjan Mulder, Kyra van den Hil, Friso Coumou en Stefanie Schuddebeurs voor de reis tot nu toe. Benieuwd naar de voortgang? Check www.oogstvanmorgen.net voor meer info